Integriteit is een veelgebruikt begrip in compliance en governance, maar wat betekent het echt in de praktijk? In dit artikel lees je hoe je integriteit vertaalt naar beleid, cultuur en dagelijks handelen. En hoe je het verankert in je compliance kader, SIRA of kwaliteitsmanagementsysteem.
Integriteit: meer dan niet-fraude plegen
Vaak wordt integriteit beperkt tot ‘niet corrupt zijn’ of ‘de regels naleven’. Maar dat doet het begrip tekort. Integriteit gaat over het bewust kiezen voor wat juist is, ook als dat niet wettelijk verplicht is, maar moreel noodzakelijk.
Het raakt aan:
- ethisch handelen,
- transparantie,
- voorbeeldgedrag,
- omgaan met dilemma’s,
- en de consistentie tussen wat je zegt en wat je doet.
Daarom is integriteit geen afzonderlijk onderdeel van compliance; het is de kern ervan.
Wat vraagt dit van je organisatie?
Een integere organisatie:
- heeft duidelijke normen en waarden,
- herkent grijze gebieden en risico’s,
- biedt ruimte voor signalen en reflectie,
- en stuurt actief op gedrag en besluitvorming.
Integriteit speelt een rol in bijna elk compliance onderdeel:
| Domein | Voorbeeld van integriteitsaspect |
| Wwft & SIRA | Herkomst van vermogen, belangenverstrengeling |
| SKM & ISQM 1 | Onafhankelijkheid, zorgvuldige oordeelsvorming |
| AVG & privacy | Rechtvaardige omgang met persoonsgegevens |
| Klachten & Wbk | Aandacht voor meldcultuur, opvolging van misstanden |
Van waarden naar gedrag
Integriteit vereist méér dan een gedragscode aan de muur. Je moet als organisatie:
- Waarden benoemen
Wat vinden we belangrijk? Bijvoorbeeld: transparantie, vakmanschap, objectiviteit. - Gedrag vertalen
Wat betekent dit in concrete situaties? Bijvoorbeeld: “We accepteren geen geschenken boven € 50”, of: “Twijfel = overleg.” - Aanspreekstructuur organiseren
Mag je een collega aanspreken? Wat doe je bij signalen? Hoe veilig voelt dat? - Leiderschap tonen
Bestuurders moeten integriteit actief uitdragen en bespreken. Besluiten worden toegelicht, afwijkingen verklaard.
Hoe borg je integriteit in je compliance kader?
| Onderdeel | Hoe je integriteit erin verwerkt |
| SIRA | Benoem integriteitsrisico’s (bijv. corruptierisico’s, conflicterende belangen, cultuurfactoren) |
| Meldstructuur | Zorg voor veilige meldroutes, vertrouwenspersoon of externe meldlijn |
| Opleiding & bewustwording | Gebruik dilemma’s en praktijkvoorbeelden |
| Monitoring | Betrek integriteit in je evaluatie en teamoverleg |
| Governance | Maak integriteit onderdeel van besluitvorming en strategie |
Integriteit is pas geborgd als het zichtbaar, bespreekbaar en stuurbaar is. “Bij ons gebeurt dat niet en dus hoeven we het niet te bespreken”, is doorgaans een niet hele slimme en effectieve manier om integriteit in de organisatie te borgen. Iedereen vindt zichzelf integer, maar rechtvaardigen gedrag uit noodzaak of druk. Complexe psychologische processen spelen daarbij een rol (zoals cognitieve dissonantie). Het is belangrijk om dit mechanisme door te laten dringen.
Voorbeeld: integriteit in besluitvorming
Situatie:
Een klant biedt een fors honorarium voor een spoedopdracht. De opdracht is op (of over) het randje qua ethiek (bijvoorbeeld belastingontwijking via structuren).
Reactie bij integere organisatie:
- Opdracht wordt besproken met compliance of vaktechniek.
- Het commerciële belang wordt afgewogen tegen reputatierisico en ethische grenzen.
- Besluit wordt gedocumenteerd.
- Case wordt (geanonimiseerd) besproken in team of MT als leerpunt.
Veelgestelde vragen
Is integriteit hetzelfde als ethiek?
Ze liggen dicht bij elkaar. Ethiek gaat over moreel juiste keuzes maken. Integriteit is het consequent toepassen daarvan ook onder druk of bij verleiding.
Hoe toets ik integriteit bij medewerkers?
Via gedragsobservatie, reflectiegesprekken, intervisie of dilemma-oefeningen. Functioneringsgesprekken kunnen ook een rol spelen. Zie ook artikel 3 in deze reeks.
Moet ik integriteit opnemen in mijn SIRA of SKM?
Ja. Integriteit is vaak een onderliggend risico in andere risicogebieden. Je kunt het expliciet benoemen als aparte categorie of verwerken in de analyse van klantrelaties, besluitvorming en meldstructuren.
Verder lezen
- Soft controls in de SIRA: gedrag, cultuur en integriteit tastbaar maken
- Component 1. Governance en leiderschap onder ISQM 1 (SKM 1 NL)
- Risicobereidheid in de SIRA: hoe bepaal je wat je nog acceptabel vindt?
Assurvia helpt je integriteit verankeren in beleid en praktijk
Wij helpen organisaties bij het formuleren van integriteitskaders, gedragscodes, dilemma’s en governance-inrichting met ruimte voor cultuur, praktijk en sturing.
Meer weten? Mail ons via info@assurvia.com of bekijk onze kennisbank.
