Governance en leiderschap zijn de eerste bouwsteen van ISQM 1 en SKM 1. Maar wat vraagt dat concreet van de leiding van een mkb-accountantskantoor? In dit artikel lees je hoe je kwaliteitsgericht leiderschap zichtbaar maakt in beleid, gedrag en besluitvorming zónder dat het een papieren exercitie wordt.
Kwaliteit begint aan de top
Een stelsel van kwaliteitsmaatregelen werkt alleen als het wordt gedragen door de mensen aan de top. Dat is het uitgangspunt van component 1 van ISQM 1 / SKM 1 NL: Governance en Leiderschap.
Toch blijkt dit in de praktijk vaak de lastigste component. Niet omdat bestuurders het niet belangrijk vinden, maar omdat het lastig is om leiderschap in kwaliteitsmanagement zichtbaar en aantoonbaar te maken. ISQM 1 vraagt daar wél expliciet om.
De kernvraag is: hoe geef je als kantoorleiding blijk van betrokkenheid bij kwaliteit; in beleid, gedrag en besluitvorming?
Wat schrijft ISQM 1 / SKM 1 voor?
De standaard stelt dat het hoogste leidinggevende orgaan verantwoordelijk is voor:
- het opzetten, implementeren en onderhouden van het SKM,
- het vaststellen van kwaliteitsdoelstellingen,
- het bevorderen van een cultuur die kwaliteit centraal stelt,
- het stimuleren van ethisch gedrag en integriteit,
- het toewijzen van verantwoordelijkheden binnen het stelsel,
- én het zorgen voor toereikende middelen en ondersteuning.
Dat is dus meer dan aftekenen of fiat geven: het gaat om actief sturen en het bewust positioneren van kwaliteit als onderdeel van het primaire proces.
Hoe maak je leiderschap aantoonbaar?
ISQM 1 vraagt niet om mooie woorden, maar om concrete gedragingen en besluiten die laten zien dat kwaliteit centraal staat in de organisatie. Voorbeelden zijn:
| Leiderschapsaspect | Hoe je het zichtbaar maakt |
| Kwaliteit centraal in besluitvorming | Kwaliteit wordt besproken in MT-overleggen, bij strategische keuzes of klantacceptatie |
| Formele rolverdeling | Compliance officer en kwaliteitsbepaler zijn benoemd en hebben mandaat |
| Feedback en signalen | Er is ruimte voor kwaliteitsignalen vanuit de werkvloer |
| Positieve kwaliteitscultuur | Fouten mogen besproken worden, aandacht voor coaching en verbetering |
Een kernzin uit ISQM 1 is: “Tone at the top drives behavior throughout the firm.”
Wat betekent dit voor het mkb-kantoor?
In kleinere kantoren is governance vaak informeel: de partners zijn bestuur, kwaliteitsbepaler, compliance en eindverantwoordelijke tegelijk. Dat mag natuurlijk, maar je moet wel expliciet maken wie welke rol vervult, en hoe je samen invulling geeft aan governance.
Concreet betekent dit:
- Benoem een kwaliteitsverantwoordelijke. Dat hoeft niet iemand buiten het bestuur te zijn. Sterker nog; vaak is een kwaliteitsbepaler iemand van het bestuur.
- Zorg voor een periodiek overleg waarin kwaliteit structureel op de agenda staat.
- Leg besluiten en overwegingen vast, bijvoorbeeld in MT-notulen, klantacceptatiebesluiten of opleidingsverslagen.
- Stimuleer dat medewerkers risico’s of signalen veilig kunnen melden.
Hoe borg je leiderschap en voorbeeldgedrag?
Naast structuur en vastlegging vraagt ISQM 1 ook om gedrag en cultuur. Medewerkers moeten ervaren dat de kantoorleiding:
- staat voor vaktechnische kwaliteit,
- het goede voorbeeld geeft bij lastige keuzes,
- openstaat voor feedback en afwijkingen serieus neemt,
- ruimte biedt voor leren en verbeteren.
Kortom: governance is niet alleen een structuur, maar ook een signaalfunctie. In de jaarlijkse evaluatie van je SKM kun je ook reflecteren op deze culturele aspecten: wordt kwaliteit echt geleefd? Of zit het vooral in de formats?
Veelgestelde vragen
Moet ik een apart bestuursorgaan inrichten?
Nee. In kleinere kantoren zijn partners of eigenaren het hoogste orgaan. Belangrijk is wél dat je verantwoordelijkheden expliciet vastlegt en bespreekt.
Hoe leg ik leiderschap vast?
Denk aan:
- rolbeschrijvingen van de kwaliteitsverantwoordelijke,
- notulen van overlegmomenten waarin kwaliteit besproken is,
- beslisnota’s bij klantacceptatie of beleidswijzigingen.
Wat als ik als bestuurder zelf ook compliance of kwaliteit doe?
Dat mag, maar zorg dat je toetsende functies niet bij jezelf laat liggen. Werk bij voorkeur met externe review of gescheiden rolvervulling (bijv. een collega-partner of compliancepartner).
Voorbeeld: governance in de praktijk
| Onderdeel | Voorbeeld binnen mkb-kantoor |
| Verantwoordelijkheid bestuur | Eén partner is formeel kwaliteitsverantwoordelijke, benoemd in SKM-documentatie |
| Besluitvorming | Kwaliteitszaken staan 1x per kwartaal op de agenda van het MT |
| Signalering | Medewerkers kunnen signalen melden via compliance of bij het MT |
| Feedback op incidenten | Incidenten worden besproken, leerpunten worden doorgevoerd |
Verder lezen
- De rol van de compliance officer binnen ISQM 1 (SKM 1 NL) en het stelsel van kwaliteitsmaatregelen
- Component 8. Monitoring en evaluatie onder ISQM 1 (SKM 1 NL): van controle-instrument naar leermiddel
- Component 5. Opdrachtuitvoering onder ISQM 1 (SKM 1 NL): zo borg je kwaliteit tijdens de klus
Assurvia ondersteunt bij governance en kwaliteitssturing
Wij helpen kantoorleiders om governance en leiderschap tastbaar te maken binnen het SKM. Van rolbeschrijvingen tot formats voor MT-overleg, van coaching tot externe toetsing.
Meer weten? Mail ons via info@assurvia.com of bekijk onze kennisbank voor verdieping.
