Sanctiewetgeving is nauw verweven met de Wwft. Toch onderschatten veel instellingen de impact ervan op hun dienstverlening. In dit artikel lees je wat je verplicht bent te doen, hoe je sanctierisico’s herkent en wat je moet inrichten om aan sanctieregelgeving te voldoen.
Waarom sancties onlosmakelijk verbonden zijn met Wwft-compliance
In de kern zijn sancties een buitenlands-politiek instrument. Toch zijn ze voor Wwft-plichtige instellingen geen abstract gegeven, maar een directe verplichting. Als jouw klant, tegenpartij of transactie in verband staat met een gesanctioneerd land, persoon of entiteit, ben je verplicht:
- de transactie te weigeren (of de relatie niet aan te gaan),
- melding te maken bij de toezichthouder (DNB of Ministerie van Financiën),
- en passende maatregelen te treffen om sancties structureel te voorkomen.
Sancties zijn dus méér dan ‘iets extra’s’. Ze maken integraal deel uit van risicobeheersing, cliëntenonderzoek en monitoring.
Wat zijn sancties eigenlijk?
Sancties zijn maatregelen die worden opgelegd door:
- de Verenigde Naties (VN),
- de Europese Unie (EU),
- of nationale overheden (zoals Nederland of de VS).
Deze maatregelen kunnen bestaan uit:
- bevriezing van tegoeden,
- handelsbeperkingen,
- reisverboden,
- of een verbod op het verlenen van bepaalde diensten.
Voor Wwft-instellingen betekent dit dat je zelf geen diensten mag verlenen aan gesanctioneerde personen of entiteiten en/of dat klanten dit doen, en dat je moet voorkomen dat je indirect bijdraagt aan sanctieomzeiling.
Hoe herken je sanctierisico’s?
Sanctierisico’s ontstaan in drie hoofdvormen:
- Klantniveau:
Je klant is een gesanctioneerde persoon of staat op een lijst (bijvoorbeeld de EU- of OFAC-lijst). Denk aan Russische oligarchen, bedrijven met Iraanse eigenaren of entiteiten in bezet gebied. - Tegenpartij of betrokken derde:
Zelfs als je klant niet gesanctioneerd is, kan de transactie of financiering lopen via een derde die dat wél is. Vaak worden constructie gebruikt om sanctieregels te omzeilen. - Transactieniveau:
Je klant voert transacties uit met gesanctioneerde landen, producten (zoals wapens, olie, crypto) of routes.
Voorbeeld:
Een klant die een zakelijke betaling uitvoert naar een partij in Syrië of Rusland, zonder heldere economische grondslag. Zelfs als de klant zelf legaal is, kan de transactie problematisch zijn.
Wat moet je als Wwft-instelling doen?
- Screenen tegen sanctielijsten
Je moet je klanten screenen tegen relevante sanctielijsten, zoals:
- de EU-sanctielijst,
- de nationale sanctielijst terrorisme,
- en (optioneel, maar aanbevolen) internationale lijsten zoals OFAC (VS).
Dit doe je:
- bij onboarding,
- periodiek,
- én bij signalen van verhoogd risico (bijvoorbeeld bij transacties met bepaalde landen).
- Toetsen op herkomst en bestemming van transacties
Transacties met of via hoog risicolanden moeten nader worden bekeken. Ook betaalroutes, tussenpersonen of ongewone omschrijvingen kunnen aanwijzingen bevatten voor omzeiling.
- Processen op orde hebben
- Leg vast wie verantwoordelijk is voor sanctietoetsing.
- Zorg voor een escalatieprocedure bij positieve hits.
- Stel een meldprocedure op richting toezichthouder.
- Houd vastlegging en documentatie actueel.
Let op: Het niet uitvoeren van sanctietoetsing kan leiden tot handhavingsmaatregelen, boetes en reputatieschade. Zelfs als je te goeder trouw handelde. Leg daarom goed vast als (en wanneer) je de check hebt uitgevoerd.
Veelgestelde vragen
Is het verplicht om met sanctiesoftware te werken?
Nee, maar in de praktijk is handmatige toetsing niet haalbaar. Je bent verplicht om effectief te screenen. Voor de meeste instellingen is (betaalbare) screeningsoftware noodzakelijk om aan die norm te voldoen. Je kunt betrokkenen op de sanctielijst ook controleren op https://www.opensanctions.org/
Wat als ik twijfel over een hit of match?
Twijfel je of je te maken hebt met een gesanctioneerde partij? Meld het dan via het meldloket van de toezichthouder (bijvoorbeeld de DNB of het ministerie). Je hoeft geen zekerheid te hebben, maar wel een onderbouwde reden om te melden.
Verder lezen
- Transactiemonitoring onder de Wwft: waar sancties raken aan signalering
- Cliëntenonderzoek bij verhoogd sanctierisico
- Documentatieplicht bij sanctietoetsing: wat moet je vastleggen?
Assurvia helpt je sanctiebeleid concreet in te richten
Of je nu je sanctietoetsing wilt verbeteren, tooling zoekt voor screening, of je beleid wilt toetsen aan de Europese norm: Assurvia ondersteunt instellingen bij het effectief naleven van sanctiewetgeving, met oog voor risico en proportionaliteit.
Meer weten? Mail ons via info@assurvia.com of bekijk onze kennisbank voor gerelateerde onderwerpen.
